آسم چیست؟
آسم یک بیماری مزمن التهابی در مجاری تنفسی ریه‌هاست که باعث تنگی راه‌های هوایی، مشکلات تنفسی و علائمی مانند تنگی نفس، خس‌خس سینه، سرفه‌های مکرر و گاهی احساس فشار در قفسه سینه می‌شود. شدت آسم می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و گاهی به‌صورت حملات ناگهانی بروز می‌کند.
علائم رایج آسم
علائم آسم ممکن است بسته به شرایط فردی و عوامل محیطی متفاوت باشند، اما شایع‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
-
تنگی نفس، به‌ویژه در شب یا هنگام ورزش
-
سرفه خشک و مزمن، که ممکن است در شب یا صبح زود تشدید شود
-
خس‌خس سینه، صدای سوت‌مانند هنگام بازدم
-
احساس سنگینی یا فشار در قفسه سینه
-
کاهش تحمل در برابر فعالیت‌های بدنی
عوامل تحریک‌کننده یا محرک‌های آسم
بیماران مبتلا به آسم معمولاً به برخی عوامل محیطی حساسیت دارند که می‌توانند علائم را تشدید یا حمله آسم را ایجاد کنند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
-
گرد و غبار و ذرات معلق در هوا
-
دود سیگار یا قلیان
-
آلودگی هوا و مواد شیمیایی صنعتی
-
هوای سرد یا مرطوب
-
فعالیت بدنی شدید (آسم ورزشی)
-
استرس، اضطراب یا فشار روانی
-
آلرژی‌های غذایی یا تنفسی (مثلاً گرده گیاهان، موی حیوانات خانگی)
راه‌های درمان و کنترل آسم
هرچند درمان قطعی برای آسم وجود ندارد، اما با مراقبت مناسب می‌توان آن را کاملاً کنترل کرد و زندگی عادی داشت. مهم‌ترین روش‌های درمان و مدیریت بیماری عبارت‌اند از:
-
داروهای تسکینی سریع‌الاثر (مثل اسپری سالبوتامول)، برای کنترل حملات ناگهانی
-
داروهای کنترل‌کننده روزانه (مانند کورتون‌های استنشاقی)، برای کاهش التهاب مزمن راه‌های هوایی
-
پرهیز از عوامل محرک با شناسایی و حذف آن‌ها از محیط زندگی
-
پیگیری منظم با پزشک متخصص ریه و تنظیم برنامه درمانی
-
استفاده از دستگاه اسپیرومتر خانگی یا پیک فلو برای پایش تنفس
نکات مهم در زندگی با آسم
-
یادگیری نحوه استفاده صحیح از اسپری‌ها و داروها بسیار مهم است.
-
فعالیت‌های سبک مانند پیاده‌روی یا یوگا، در کنار کنترل محیطی، می‌توانند کمک‌کننده باشند.
-
در موارد شدید، باید برنامه “اقدام در زمان حمله آسم” داشته باشید و اطرافیان‌تان نیز با آن آشنا باشند.
جمع‌بندی
با وجود اینکه آسم یک بیماری مزمن است، اما با مدیریت درست، آگاهی کافی و رعایت دستورات پزشک، می‌توان آن را به‌طور کامل تحت کنترل درآورد و از یک زندگی سالم و فعال لذت برد.
